Jonah Falke over zijn nieuwe boek De Bible Belt
In je boek probeer je voorbij de clichés en vooroordelen te kijken. Wat heeft je het meest verrast tijdens je ontmoetingen met de bewoners van de Bible Belt?
Er heerst een aangenaam gebrek aan bekeringsdrang én prekerigheid. Wat resulteert in een veelal verdraagzamer klimaat ten opzichte van volstrekt andersdenkenden, ondanks de onoverbrugbare verschillen: ze kunnen de zonden veroordelen maar niet de zondaar, de mens. Iets wat in de seculiere wereld, zonder God, veel gebruikelijker is, de dwingende moraal van zowel mensen die zich progressief links noemen, als conservatief rechts. Ook wordt er in de Bible Belt veel gelachen én doet men zelden aan smalltalk. Liever wordt er over de wezenlijker zaken gesproken.
Hoe was het om als buitenstaander deel te nemen aan het dagelijks leven in een streng gereformeerd gezin? Wat heeft dat je geleerd over hun geloof en levensstijl?
Er werden tot mijn verrassing frikandellen en poffertjes gegeten en een biertje gedronken in dit domineesgezin. Het was er levendig, niet stil of saai. Wat ik het meest opvallend vond, is dat kinderen worden opgevoed met het idee ‘niks’ te weten. Excelleren, eigen dromen najagen, is niet de bedoeling, maar slechts de Heer prijzen, daar moet het leven op gericht zijn. Ik kan me voorstellen dat dit voor sommigen een last is, verstikkend kan zijn, maar het kan ook je handelen scherpen om zo een beetje een verdraagzaam mens te zijn, zonder zelfgenoegzaam te worden.
Wat fascineerde je het meest aan de Bible Belt?
Dat er elke dag, ieder moment, geleefd wordt in het bewustzijn van de zoektocht naar het ‘grotere perspectief’. Ofwel: God. Wie zo leeft lijkt het egoïsme, de navelstaarderij, te smoren. Want niet de maakbaarheid – om het eigen leven zo aangenaam mogelijk te maken – maar de voorzienigheid prevaleert, dat alles in Gods handen ligt. Tegelijkertijd, paradoxaal misschien, ontslaat het de gereformeerden niet van het besef dat hun eigen handelen er niet toe doet. Er zijn strikte (ongeschreven) leefregels, normen. Dit evenwicht waarin het leven zich afspeelt, balanceert, vond ik fascinerend. En dat maakte mijn wereld groter en niet al vroegtijdig klein en star in je eigen denken.
Wat hoop je dat lezers meenemen uit De Bible Belt? Is er een specifiek inzicht of verhaal dat je iedereen zou willen meegeven?
Het feit dat ze absoluut niet wereldvreemd zijn, maar slechts andere keuzes maken. De vriendelijkheid van de gereformeerden en tegelijkertijd de zwartheid – dat de dood ieder moment kan komen, ieder mens een zondaar is die gedoemd is en alleen door Jezus gered kan worden. Daarom is het volgens gereformeerden van belang om bekeerd te worden.
De klassieke aanname in de seculiere wereld dat gelovig-zijn makkelijk is, omdat het je alle antwoorden geeft, lijkt een misvatting. Er is er net zo goed ruimte voor twijfel. Er zijn meer vragen dan antwoorden. Deze levenshouding verschilt eigenlijk niet zoveel van die van nihilisten of agnosten.
